Prezentujemy dwa projekty ustaw:
Projekt wstepny Kancelari Prezydenta 06.11.2015
Pierwszy przygotowany przez stronę społeczną na bazie projektu dr Jacka Czabańskiego, z wykorzystaniem elementów koncepcji prof. Witolda Modzelewskiego oraz założeń środowisk kredytobiorców. Projekt po kilku tygodniach wspólnych prac został, najpierw zaopiniowany przez Kancelarię Prezydenta, a w przeddzień mijającej daty (06.11.2015) przedłożenia gotowego projektu, odrzucony.
Drugi przedstawiony projekt, został nam przedstawiony najpierw jako koncepcja wieczorem 05 listopada, a w formie prezentowanego projektu około godz 16.00 w piątek (06 listopada). Zgodnie ze stanowiskiem Ministra Szefa Doradców Prezydenta Macieja Łopińskiego, to właśnie ten projekt, będzie stanowił podstawę dalszych wspólnych prac w Pałacu Prezydenckim.
Czekamy na Wasze opinie.
Notatka Kancelarii Prezydenta o projekcie ustawy o restrukturyzacji kredytów denominowanych lub indeksowanych do waluty innej niż waluta polska (dokument w wersji przekazanej na spotkaniu 19 października 2015 roku)
- Wątpliwości konstytucyjne:
- Potencjalne naruszenie konstytucyjnej zasady równości (art. 32 Konstytucji), poprzez stworzenie nieekwiwalentnej sytuacji kredytobiorców „złotówkowych” oraz „walutowych”. Proponowane ustalenie oprocentowania zrestrukturyzowanego kredytu, składającego się ze stopy bazowej, równej określonej w przepisie stopie referencyjnej NBP budzi poważne zastrzeżenia z uwagi na wprowadzenie do umów o kredyt złotówkowy wskaźnika, który powszechnie nie jest w nich używany. Nawet w przypadku, w którym finansowo efekt zastosowania tego wskaźnika będzie podobny jak w przypadku zastosowania WIBOR-u będzie budził on pytania i wątpliwości o przyczynę odstępstwa przez ustawodawcę od zasad przyjętych w przypadku kredytów złotówkowych. (art. 3 ust. 1 lit c, tiret 3),
- Potencjalne naruszenie konstytucyjnej zasady równości (art. 32 Konstytucji) poprzez ustalenie marży w wysokości określonej w umowie o kredyt walutowy; możliwe, że marże te były zazwyczaj niższe niż marże w kredytach złotówkowych (albo zerowe, czego nie stosowano w kredytach złotówkowych) – przyjęcie regulacji wymaga pozyskania dodatkowych danych, aby zminimalizować ryzyko płynące z tak prostego rozwiązania (art. 3 ust. 1 lit c, tiret 2),
- Potencjalne naruszenie wywodzonej z konstytucyjnej zasady demokratycznego państwa prawa zasady lex retro non agit i zasady ochrony praw nabytych w przypadku: restrukturyzacji kredytów, które zostały już w całości spłacone lub wypowiedziane (art. 1 ust. 2 i art. 6) oraz utraty mocy klauzul wykonalności nadanych bankowym tytułom egzekucyjnym przed wejściem w życie niniejszej ustawy (art. 13 ust. 2),
- Potencjalne naruszenie art. 2 Konstytucji (zasada demokratycznego państwa prawa i wywodzona z niej zasada zaufania wobec państwa i stanowionego przez nie prawa) w zw. z art. 20 Konstytucji (zasada wolności prowadzenia działalności gospodarczej) w zw. 21 Konstytucji (zasada ochrony wolności prowadzenia działalności gospodarczej i dopuszczenie jej ograniczania tylko poprzez ustawę ze względu na ważny interes publiczny) – poprzez objęcie zakresem podmiotowym ustawy nie tylko konsumentów, lecz również osoby fizyczne, będące przedsiębiorcami. Ingerencja ustawodawcy w trwające stosunki prywatno-prawne, powodująca jednoczesne naruszenie interesów kredytodawców musi być podjęta z uwagi na cel jakim jest ważny interes publiczny. Interesem tym mogłaby być inna chroniona konstytucyjnie wartość w postaci min. ochrony praw konsumentów przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi. Rodzi to aksjologiczne i praktyczne problemy nawet w świetle samego projektu w związku z przewidzianym w nim potencjalnym naruszeniem przez bank zbiorowych interesów konsumenta w myśl ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (art. 2 pkt 4 także w zw. z art. 10),
- Potencjalne naruszenie 2 Konstytucji (zasada demokratycznego państwa prawa i wywodzona z niej zasada zaufania wobec państwa i stanowionego przez nie prawa) w zw. z art. 20 Konstytucji (zasada wolności prowadzenia działalności gospodarczej) w zw. 21 Konstytucji (zasada ochrony wolności prowadzenia działalności gospodarczej i dopuszczenie jej ograniczania tylko poprzez ustawę ze względu na ważny interes publiczny) – poprzez objęcie zakresem przedmiotowym ustawy wszystkie długoterminowe kredyty denominowane/indeksowane, niezależnie od celu na jaki został zaciągnięty kredyt (art. 1, art. 2 pkt 2 i 3). Ingerencja ustawodawcy w trwające stosunki prawne, powodująca jednoczesne naruszenie interesów kredytodawców podobnie jak w przypadku opisanym w pkt. 4) musi być podjęta z uwagi na cel jakim jest ważny interes publiczny. Interesem tym mogłaby by inna chroniona konstytucyjnie wartość w postaci min. pomocy państwa w zaspakajaniu potrzeb mieszkaniowych obywateli, gdyż wartość ta jest wartością konstytucyjna i może stanowić pewne zrównoważenie dla dokonywanych przez ustawodawcę zmian.
- Wybrane wątpliwości o innym charakterze:
- Określenie, że postępowanie w sprawie ustalenia zasad restrukturyzacji ma charakter nieprocesowy w sytuacji kiedy powództwo o ustalenie wszczynane jest na podstawie art. 189 k.p.c. i jest postępowaniem procesowym (art. 7 ust. 2),
- Zaproponowane zostały zbyt ogólne przepisy dotyczące możliwości zwolnienia się z długu poprzez przeniesienie własności nieruchomości na rzecz banku. Brak jest przepisów określających zasady i procedurę dokonania tego rodzaju czynności oraz przepisów szczegółowych regulujących np. sytuacje kiedy na nieruchomości ustanowiono więcej niż jedną hipotekę (art. 12). W zaproponowanym brzmieniu przepisu będzie on albo niewykonalny albo banki dokonując jego wykładni uczynią go bezużytecznym dla kredytobiorców,
- Odwołanie się do ustawy o rachunkowości w przypadku kiedy restrukturyzacja kredytu powoduje zmiany wyceny aktywów lub pasywów w związku z faktem, że banki nie stosują w praktyce swego działania tej ustawy lecz Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej,