ZWROT PROWIZJI ZA WCZEŚNIEJSZĄ SPŁATĘ KREDYTU KONSUMENCKIEGO – KOMPENDIUM WIEDZY

Z czym wiąże się wcześniejsza spłata kredytu konsumenckiego?

W przypadku wcześniejszej spłaty kredytu konsumenckiego kredytodawca (bank, SKOK, instytucja pożyczkowa) jest zobowiązany proporcjonalnie obniżyć i zwrócić konsumentowi wszystkie koszty takiego kredytu, w tym prowizję z tytułu udzielenia kredytu czy opłatę przygotowawczą (art. 49 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim).

 

O jakie kredyty chodzi?

Zgodnie z definicją umowy kredytu konsumenckiego chodzi o kredyty o wartości nie większej niż 255.550 zł albo jej równowartości w walucie obcej.

 

Kredytami konsumenckimi nie są kredyty związane z działalnością gospodarczą.

 

Kto może ubiegać się o proporcjonalny zwrot prowizji?

Do uzyskania proporcjonalnego zwrotu prowizji niezbędne jest spełnienie łącznie następujących warunków:

  • uzyskanie kredytu konsumenckiego na dowolny cel konsumpcyjny (nie związany z prowadzoną przez konsumenta działalnością gospodarczą) i jego spłata w ratach, przy czym dotyczy to wyłącznie umów podpisanych po 18 grudnia 2011r.
  • umowa kredytu musi przewidywać obowiązek zapłaty prowizji lub opłaty przygotowawczej i taka prowizja została zapłacona lub doliczona do kredytu,
  • konsument musi dokonać wcześniejszej niż wynikało to z umowy spłaty (w dowolnej formie, również środkami z innego kredytu), konsolidacji (połączenia wcześniejszych kredytów w jeden kredyt) lub przeniesienia tego kredytu w ramach tej samej lub innej instytucji finansowej.

 

Od kogo można dochodzić roszczeń związanych z proporcjonalnym zwrotem części prowizji od kredytów?

Roszczenia można kierować wobec banków, SKOK-ów i firm pożyczkowych.

 

Jakie dokumenty są niezbędne do prowadzenia sprawy?

Umowa kredytu konsumenckiego oraz dowód spłaty kredytu. W razie braku tych dokumentów można żądać ich wydania przez instytucję finansową, ale należy co najmniej wiedzieć w jakich latach kredyt (pożyczka) obowiązywał.

 

Jakie wygląda przedawnienie roszczeń związanych z proporcjonalnym zwrotem części prowizji od kredytów?

Termin przedawnienia zależy od daty, w jakiej doszło do wcześniejszej całkowitej spłaty kredytu konsumenckiego. Z uwagi na nowelizację Kodeksu Cywilnego w zakresie terminów przedawnienia, roszczenia z umów, które zostały spłacone do dnia 8 lipca 2018r. będą ulegały przedawnieniu z 10-letnim okresem przedawnienia. Natomiast roszczenia z umów, które zostały spłacone od dnia 9 lipca 2018 r. będą podlegały 6-letniemu okresowi przedawnienia.

 

Jak na sprawę zapatrują się Sądy?

Przepisy ustawy o kredycie konsumenckim mówią wprost: obniżeniu podlega całkowity koszt kredytu, w tym nawet te koszty, które konsument poniósł jeszcze przed spłatą kredytu. Potwierdza to jednoznaczny wyrok Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 11 września 2019r. w sprawie C-383/18, jak również szereg wyroków sądów powszechnych w Polsce. Taka jest też interpretacja przepisów przez Rzecznika Finansowego oraz Prezesa UOKiK.

 

Również w dniu 12 grudnia 2019 r. polski Sąd Najwyższy Izba Cywilna wydał w tym przedmiocie uchwałę w sprawie III CZP 45/19, w której stwierdził, że przewidziane w art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (jedn. tekst: Dz.U. 2019 r., poz. 1083) uprawnienie konsumenta do obniżenia całkowitego kosztu kredytu w przypadku jego spłaty w całości przed terminem określonym w umowie obejmuje także prowizję za udzielenie kredytu. Takie stanowisko oznacza jednoznaczne podzielenie poglądu prawnego TSUE w zakresie wykładni przepisu art. 49 ust. 1 UKK.

 

Tryb dochodzenia roszczeń

W tych sprawach z uwagi na ich wartość (do 20.000 zł) praktycznie zawsze przewidziany będzie tryb uproszczony. Ponadto charakter spraw powoduje, iż najczęściej kończą się one w postępowaniu nakazowym lub na posiedzeniu niejawnym, a przesłuchiwanie stron lub świadków stanowi wyjątek. Pozwala to na stosunkowo szybkie uzyskanie wyroku.

 

Ile pieniędzy można odzyskać?

Kwota ta jest uzależniona od przewidywanego czasu trwania umowy, faktycznego okresu trwania umowy (okresu spłaty kredytu) i wysokości prowizji, w tym kwoty dziennej tej prowizji i stanowi taką część prowizji jaka odpowiada proporcjonalnemu skróceniu okresu kredytowania.

 

Przykład 1: jeśli prowizja związana z udzielonym na okres 1 roku kredytem konsumenckim wyniosła 6 000 zł, a został on spłacony po 6 miesiącach, to konsument powinien otrzymać z powrotem 3.000 zł, wg wzoru:

  • okres spłaty przewidywanej 1 rok (12 msc.) = 6.000 zł prowizji,
  • okres spłaty faktycznej 6 miesięcy (1/2 okresu przewidywanego)
  • prowizja należna bankowi: 6.000 zł x ½ = 3.000 zł,
  • prowizja do zwrotu dla konsumenta: 6.000 zł x ½ = 3.000 zł.

 

Przykład 2: jeśli prowizja związana z udzielonym na okres 3 lat kredytem konsumenckim wyniosła 6 000 zł, a został on spłacony po 6 miesiącach, to konsument powinien otrzymać z powrotem 5.000 zł , wg wzoru:

  • okres spłaty przewidywanej 3 lata (36 msc.) = 6.000 zł prowizji,
  • okres spłaty faktycznej 6 miesięcy (1/6 okresu przewidywanego)
  • prowizja należna bankowi: 6.000 zł x 1/6 = 1.000 zł,
  • prowizja do zwrotu dla konsumenta: 6.000 zł x 5/6 = 5.000 zł.

 

Autor: Marek Adamski, radca prawny

Kontakt: Nawigator SBB – Wizytówki Kancelarii