Stanowisko
Stowarzyszenia Stop Bankowemu Bezprawiu
wobec proponowanych rozwiązań ustawowych z inicjatywy prezydenta – zapowiadamy podjęcie wszelkich działań prawnych przed europejskim trybunałem praw człowieka
Stowarzyszenie pragnie wyrazić swoje głębokie rozczarowanie projektem Ustawy o zasadach zwrotu niektórych należności wynikających z umów kredytu i pożyczki.
Przyjęcie tego projektu może doprowadzić do naruszenia Konstytucji RP oraz wskazanych poniżej postanowień Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, której stroną jest Rzeczpospolita Polska.
W razie naruszenia jej przepisów będziemy zmuszeni do podjęcia określonych działań prawnych przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka, co może doprowadzić do nałożenia na Rząd Polski obowiązku wprowadzenia rozwiązania systemowego, jak też narazić Skarb Państwa na odszkodowania za wprowadzone regulacje prawne naruszające prawa osób posiadających kredyty powiązane z walutą.
W szczególności projekt w obecnie zaproponowanym kształcie nie rozwiązuje w jakikolwiek sposób problemu, jakim pozostają w polskim porządku prawnym kredyty powiązane z walutą frank szwajcarski, euro czy jen. Pragniemy zwrócić uwagę Prezydenta RP, Prezesa Rady Ministrów i pozostałych Jej członków (wraz z urzędnikami w podległych im urzędach centralnych), posłów i senatorów na Sejm i Senat, jak również całemu środowisku sędziowskiemu w Polsce, iż problem ten ma charakter systemowy – dotyczy co najmniej miliona obywateli Rzeczpospolitej Polskiej i co najmniej 500 tysięcy nieruchomości.
Europejski Trybunał Praw Człowieka kilkukrotnie w swoim orzecznictwie w sprawach polskich zwracał uwagę, iż wystąpienie w polskim porządku prawnym problemu systemowego wynikającego z ułomności polskiego prawa wymaga podjęcia adekwatnych rozwiązań systemowych (por. zwłaszcza wyroki z 22 czerwca 2004 r. w sprawie Broniowski p. Polsce, §§ 188-194, oraz z 19 czerwca 2006 r. w sprawie Hutten-Czapska p. Polsce, §§ 231-239).
W ocenie Stowarzyszenia zaproponowane rozwiązania są niezgodne z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej i Konwencją o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Proponowany projekt może prowadzić do pogwałcenia podstawowych gwarancji procesowych.
Z całokształtu zapisów projektu Ustawy – i wbrew literalnemu brzmieniu jej art. 13-ego – wynika, że banki przed polskimi sądami uzyskają realną możliwość kwestionowania drogi prawnej dochodzenia roszczeń przez kredytobiorców, zarówno w sprawach uregulowanych, jak i nieuregulowanych w przedłożonym projekcie Ustawy. Potwierdzają to pierwsze wypowiedzi środowiska bankowego w Polsce. W ocenie Stowarzyszenia rzeczywiste pozbawienie kredytobiorców możliwości dochodzenia ich roszczeń będzie jednoznaczne z naruszeniem art. 6 (prawo do sprawiedliwego procesu) i art. 13 (prawo do skutecznego środka odwoławczego) Konwencji. Problem tych toksycznych kredytów doprowadził do licznych dramatów rodzinnych, których najbardziej jaskrawym przejawem są samobójstwa i zapadalność na choroby psychiczne. Dalsze tolerowanie przez władze RP problemu i w tym wymiarze stanowi o pogwałceniu przez Polskę art. 8 Konwencji (prawo do poszanowania życia rodzinnego).
Ponadto, ustawa w proponowanym szczątkowym kształcie jak też brak prawidłowego rozwiązania systemowego powoduje, że Polska naraża się na zarzut naruszenia praw majątkowych osób posiadających takie kredyty (por. art. 1 Protokołu nr 1 Konwencji). Przytoczone orzecznictwo Trybunału (Browniowski, Hutten-Czapska) dotyczyło właśnie naruszenia praw majątkowych polskich obywateli.
Stoimy na stanowisku, że w świetle przywołanego orzecznictwa problem toksycznych kredytów we franku, euro i jenach jest problemem systemowym wymagającym zastosowania adekwatnych rozwiązań systemowych. Z ubolewaniem natomiast stwierdzamy, że przedłożony projekt Ustawy nie jest jakimkolwiek rozwiązaniem tak rozumianego problemu, a dodatkowo, na skutek uchwalenia Ustawy, dojdzie do dalszego jego pogłębienia poprzez wprowadzenie do polskiego porządku prawnego rozwiązań wadliwych pod względem prawnym i niesprawiedliwych pod względem społecznym.
Stowarzyszenie zapowiada podjęcie wszelkich kroków prawnych w związku z biernością władz RP wobec problemu tych kredytów, ale również przeciwko próbom wprowadzania do polskiego porządku prawnego jakichkolwiek wadliwych prawnie i niesprawiedliwych społecznie rozwiązań dotyczących tego problemu.
Prezes
Stowarzyszenia Stop Bankowemu Bezprawiu
Arkadiusz Szcześniak