W dniu 20 lipca 2023 roku opublikowano postanowienie Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie, XVIII Wydział Gospodarczy, o ogłoszeniu upadłości Getin Noble Bank S.A. (sygn. akt WA1M/GU/188/2023). To postanowienie całkowicie zmienia sytuację kredytobiorców posiadających w tym banku kredyty hipoteczne powiązane z walutą obcą (w tym EUR, USD, JPY), głównie Frankowiczów. Zmiana dotyczy zarówno osób, które już rozpoczęły proces z bankiem, uzyskały wyrok sądu w I instancji, jak i tych, które dopiero zamierzają podjąć decyzję o pozwaniu banku.
Autor: adw. Karolina Pilawska
NAJWAŻNIEJSZE JEST ZGŁOSZENIE WIERZYTELNOŚCI DO SYNDYKA.
Publikacja postanowienia o upadłości Getin Noble Bank S.A. oznacza, że kredytobiorcy muszą niezwłocznie zacząć działać, ponieważ mają tylko 30 dni na zgłoszenie wierzytelności do syndyka. Termin ten upływa 19 sierpnia 2023 roku, chociaż sam syndyk wskazuje, że można zrobić to do 21 sierpnia 2023 roku (bo 19 sierpnia 2023 roku przypada w sobotę). Nie rekomenduję jednak czekać do końca tego terminu. Warto działania podjąć natychmiast, szczególnie, że mamy okres urlopowy. Trzeba także wziąć pod uwagę, że system sądowy jest zawodny i nie do końca dostosowany do sytuacji, np. w przypadku Idea Bank S.A. system teleinformatyczny na kilka dni przed zakończeniem terminu przestał prawidłowo działać, co spowodowało, że wiele osób nie mogło skutecznie zgłosić swoich wierzytelności. Podobnie może być w przypadku Getin Noble Bank S.A., szczególnie, że skala osób zgłaszających wierzytelności będzie rekordowa.
Zgłoszenie wierzytelności z tytułu nieważnej umowy kredytu odbywa się wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego – Portal Rejestrów Sadowych / Krajowy Rejestr Zadłużonych. Syndykiem wyznaczonym do tego postępowania jest Marcin Mirosław Kubiczek (numer licencji: 244). Sygnatura postępowania: WA1M/GUp/44/2023.
Na wierzytelność składają się wszystkie wpłaty na poczet rat kapitałowo – odsetkowych, prowizje, ubezpieczenia i inne koszty pobrane przez bank, co oznacza, że należy zsumować wszystkie wpłaty dokonane na rzecz banku z tytułu umowy kredytu. Ta suma będzie stanowiła wierzytelność podlegającą zgłoszeniu. Zgłoszenie wierzytelności w terminie 30 dni od dnia publikacji postanowienia o ogłoszeniu upadłości jest całkowicie bezpłatne.
Trzeba także pamiętać, że zgłoszeniu w systemie podlegają tylko roszczenia o zapłatę z tytułu nienależnego świadczenia. Roszczenie o ustalenie nieważności umowy kredytu (niezależnie od jego konstrukcji) nie podlega zgłoszeniu.
OŚWIADCZENIE O POTRĄCENIU
Oprócz zgłoszenia wierzytelności należy także pamiętać o oświadczeniu o potrąceniu zgłaszanej wierzytelności z wierzytelnością upadłego banku z tytułu wypłaty kapitału. To oświadczenie jest równie ważne, jak samo zgłoszenie wierzytelności. Jeżeli kredytobiorca zgłosi wierzytelność, a nie złoży skutecznie oświadczenia o potrąceniu, to nie będzie się mógł się już powoływać na ten zarzut. Bez skutecznego złożenia takiego oświadczenia proces z bankiem może okazać się de facto gorszym rozwiązaniem niż pozostanie przy wadliwiej umowie kredytu. Jeżeli sąd stwierdzi nieważność umowy kredytu, a my nie dokonaliśmy potrącenia, może się okazać, że bank nie zwróci nam żadnych środków, a dodatkowo będzie żądał zapłaty kwoty kapitału, co postawi Państwa w bardzo niekorzystnej sytuacji.
NIE ZGŁOSIŁEM WIERZYTELNOŚCI W TERMINIE 30 DNI. CO TERAZ?
Na szczęście ustawodawca przewidział przypadki, w których wierzyciel upadłego nie zgłosił w terminie 30 dni swojej wierzytelności i dopuścił możliwość takiego zgłoszenia po terminie. Jest to jednak obwarowane dodatkowymi wymogami, które musi spełnić wierzyciel. Stąd doradzam, aby jednak trzymać się podstawowego terminu.
Przede wszystkim zgłoszenia wierzytelności po tym 30 – dniowym terminie będzie wiązało się z koniecznością wniesienia opłaty do syndyka. Opłata stanowi równowartość 15 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa GUS, czyli na ten moment 1010,49 PLN (przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale 2022 roku wyniosło 6736,60 PLN).
Co istotne, kredytobiorca, który zgłosi wierzytelność po terminie, będzie związany czynnościami już dokonanymi w postępowaniu upadłościowym i nie będzie miał na nie wpływu (brak możliwości zaskarżenia dotychczasowych działań).
Graniczną datą na ostateczne zgłoszenie wierzytelności jest zatwierdzenie ostatecznego planu podziału funduszy masy upadłości. Wierzytelności zgłoszone po tym zdarzeniu będą pozostawione bez rozpoznania.
CO Z PROCESAMI SĄDOWYMI?
Do tej pory kredytobiorca, który kwestionował ważność swojej umowy kredytu, konstruował co do zasady 2 roszczenia:
- o zapłatę wszystkich wpłaconych do banku kwot z tytułu realizacji umowy kredytu (na tę kwotę składały się raty kapitałowo – odsetkowe, ubezpieczenia, prowizje, inne opłaty) oraz
- o ustalenie nieważności umowy kredytu względnie o ustalenie nieistnienia stosunku prawnego wynikającego z umowy kredytu (zgodnie z literalnym brzmieniem art. 189 k.p.c.).
Po ogłoszeniu upadłości Getin Noble Bank S.A. konstrukcja pozwów w sprawach dot. kredytów hipotecznych powiązanych z walutą obcą będzie odmienna. Przede wszystkim nie będzie można już w procesie sądowym dochodzić roszczeń o zapłatę wpłaconych do banku środków. Takie uprawnienie będzie przysługiwało wobec syndyka w postępowaniu upadłościowym. W procesie cywilnym pozostanie jedynie roszczenie o ustalenie nieważności umowy kredytu. Stroną procesów (dotychczasowych i nowych) będzie teraz syndyk reprezentujący masę upadłości.
Trzeba także wskazać, co z pewnością nie jest dobrą informacją dla kredytobiorców z tego banku, że sądy na podstawie art. 174 § 1 pkt 4 k.p.c. prawdopodobnie będą zawieszały wszczęte postępowania aż do czasu zakończenia postępowania upadłościowego, które może potrwać nawet kilka lat. W przypadku Idea Bank S.A. trwa już około 2 lat. Getin Noble Bank S.A. to dużo większy bank, więc i ten czas zapewne będzie zdecydowanie dłuższy.
CO Z POSTANOWIENIAMI O ZWOLNIENIU Z OBOWIĄZKU PŁACENIA RAT (ZABEZPIECZENIE)?
Przede wszystkim kredytobiorcy, którzy dotychczas nie uzyskali prawomocnego postanowienia o zabezpieczeniu, powinni liczyć się z tym, że sądy nie będą już takich postanowień wydawały, a wnioski o zabezpieczenie prawdopodobnie będą odrzucane. Taka sytuacja ma miejsce już od czasu ogłoszenia restrukturyzacji tego banku przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny i w związku z upadłością zapewne będzie kontynuowana.
W mojej ocenie ogłoszenie upadłości Getin Noble Bank S.A. nie powinno wpłynąć na obowiązujące już prawomocne postanowienia o zabezpieczeniu, na mocy których kredytobiorcy zostali zwolnieni przez sądy z obowiązku płacenia rat kredytu. Zgodnie z treścią art. 146 ust. 3 ustawy Prawo upadłościowe „Po dniu ogłoszenia upadłości niedopuszczalne jest skierowanie egzekucji do majątku wchodzącego w skład masy upadłości oraz wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu lub zarządzenia zabezpieczenia na majątku upadłego, z wyjątkiem zabezpieczenia roszczeń alimentacyjnych oraz roszczeń o rentę z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci oraz o zamianę uprawnień objętych treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę”. Przepis ten dotyczy zabezpieczeń skierowanych wprost do majątku upadłego (czyli np. zabezpieczenia w postaci zajęcia rachunku bankowego). Z kolei zabezpieczenia uzyskiwane przez Frankowicza w postaci zwolnienia z obowiązku płacenia rat kredytu nie jest wprost skierowane do majątku banku, bo dotyczy uregulowania obowiązków stron w czasie trwania postępowania sądowego.
Niemniej na pewno możemy spodziewać się wniosków syndyka o uchylenie prawomocnych postanowień o zabezpieczeniu. Jak podejdą do tego, sądy, okaże się za jakiś czas.
Podsumowując, kredytobiorcy z Getin Noble Bank S.A. powinni zacząć działać, bo brak działania może być dla nich opłakany w skutkach.