Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej oraz Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej, obliguje Polskę do skutecznej ochrony konsumentów oraz uczciwych przedsiębiorców. W chwili obecnej główną rolę w tym zakresie pełni Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta oraz urząd Rzecznika Finansowego. Jako przedstawiciele Konsumentów, dostrzegamy coraz skuteczniejsze działania obu tych urzędów. W naszej ocenie projektowane zmiany powinny polegać na zwiększeniu uprawnień obu urzędów, szczególnie w zakresie zwiększenia możliwości podejmowania działań prewencyjnych. W ocenie Stowarzyszenia, skuteczna ochrona praw Konsumentów powinna eliminować nieuczciwe praktyki w jak najwcześniejszej fazie, aby wyrządzone szkody były jak najmniejsze.
Wyrażamy stanowczy sprzeciw wobec przekazywania Funduszu Edukacji Finansowej do Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego. Instytucja ta, mimo iż w swoim zakresie ma również wsparcie nieprofesjonalnych uczestników rynku, nie korzysta z tych narzędzi. W jednym z przypadków KNF zamiast wspierać Konsumentów, stała na stanowisku broniącym nieuczciwych zapisów stosowanych przez ubezpieczyciela[1].
Sama Komisja wielokrotnie reprezentowała stanowisko, iż celem jej działania jest zapewnienie stabilności finansowej podmiotów rynku usług finansowych, a badanie niedozwolonych praktyk rynkowych stosowanych przez przedsiębiorców w relacjach ze swoimi klientami, gdzie tematyka konsumencka traktowana była jako zagadnienie o mniejszej istotności – na co zwróciła również uwagę Najwyższa Izba Kontroli[2]
7 sierpnia 2020 przedstawiciele Stowarzyszenia SBB na spotkaniu z Prezesem UOKiK, przedstawili swoje opinie na temat zwiększonej aktywności obu urzędów, które w opinii Konsumentów uzupełniają się. Przekazano obawy wynikające z projektowanych zmian. Dokonywanie zmian instytucjonalnych w czasie okresu pandemii i kryzysu ekonomicznego, może osłabić skuteczność ochrony obecnie świadczonej przez oba urzędy.
Wskazaliśmy na dalsze wykorzystywanie przez banki w obrocie gospodarczym klauzul niedozwolonych pomimo wyroków SOKiK, z bieżących spraw: przypadki nierespektowania wniosków o ustawowe “Wakacje Kredytowe”. Informowaliśmy, także o wzroście skarg na wyłudzanie pożyczek czy też nieautoryzowanych świadomie przelewów przez klientów. Jest to wynikiem zwiększenia liczby usług przeniesionych do realizacji zdalnej poprzez informatyczne systemy banków.
W ocenie Stowarzyszenia, tak duże zmiany powinny być dokonane z uwzględnieniem zmieniającej się rzeczywistości i pozwalającej obu urzędom reagować na bieżące zagrożenia dotyczące Konsumentów.
[1] https://wgospodarce.pl/informacje/13664-historyczny-proces-knf-w-roli-prokuratora-broni-polisolokat
[2] https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/ochrona-konsumentow.html