Urząd Komisji Nadzoru Finansowego
plac Powstańców Warszawy 1
00-030 Warszawa
Do wiadomości:
Piotr Nowak
Podsekretarz Stanu
Ministerstwo Finansów
Ul. Świętokrzyska 12
00-916 Warszawa
Andrzej Szlachta
Przewodniczący Komisji Finansów Publicznych
Ul. Wiejska 4/6/8
00-902 Warszawa
Paweł Mucha
Zastępca Szefa Kancelarii Prezydenta RP
Wiejska 10
00-902 Warszawa
Prośba o uzyskanie dostępu do informacji publicznej na podstawie Ustawy o dostępie do informacji publicznej z dnia 6 września 2001 [Dz.U. 2001 Nr 112 poz. 1198][1]
Szanowni Państwo,
W imieniu Stowarzyszenia Stop Bankowemu Bezprawiu i osób pokrzywdzonych przez banki sprzedające w Polsce nieuczciwe instrumenty finansowe uprzejmie proszę Urząd Komisji Nadzoru Finansowego o odpowiedź na poniższe pytania:
- Czy instrumenty FX SWAP oraz CIRS, a także pożyczki stosowane przez banki do finansowania kredytów „walutowych” przyczyniają się obecnie do wzrostu kursu franka do złotego i w efekcie podwyższenia rat spłacanych przez klientów, co w konsekwencji prowadzi do obniżenia poziomu środków finansowych, które mogą być wydatkowane przez tych kredytobiorców na dobra i usługi dostępne na rynku? Czy procesy te przyczyniają się do zmniejszenia konsumpcji i uszczuplenia dochodów państwa z tytułu podatków od towarów i usług (VAT)?
- Czy stosowane przez banki instrumenty FX SWAP oraz CIRS narażały kredytobiorców na nieznane im ryzyko aprecjacji złotego w momencie zaciągania kredytu i deprecjacji złotego w tracie spłacania kredytu?
Uzasadnienie merytoryczne wniosku:
Zgodnie z informacjami podawanymi przez Komisję Nadzoru Finansowego, m.in. w raporcie „INFORMACJA w zakresie skutków projektu ustawy o sposobach przywrócenia równości stron niektórych umów kredytu i umów pożyczki Wpływ na instytucje kredytowe”[2] banki posługiwały się finansowaniem w postaci CIRS i FX SWAP, które ubezpieczały ich ryzyko walutowe. Eksperci są zgodni co do tego, że instrumenty te wpływały i wpływają na ryzyko walutowe kredytobiorców oraz kurs walutowy. Oprócz licznych źródeł naukowych na ten temat, m.in. pracy „Wpływ sanacji kredytów frankowych na rynek swapów walutowych w PLN”[3] wspomina o tym publikacja z lutego br. Dziennika Gazeta Prawna w artykule „Przewalutowanie zaszkodzi złotemu”[4]. Autor pisze w nim:
„Nasza waluta może się osłabić o 3–6 proc., ponieważ w związku z konwersją banki będą musiały spłacić część zobowiązań we frankach i pojawi się dodatkowy popyt na szwajcarską walutę – przestrzega jeden z bankowców. Chodzi o możliwą zamianę na złotowe kredytów frankowych, którą ma umożliwić ustawa, nad jaką pracuje właśnie Sejm.”
Systematyczne osłabianie waluty polskiej na rzecz franka szwajcarskiego w trakcie spłacania kredytów odnoszących się do walut obcych wynika z zastosowanej przez banki inżynierii finansowej, czyli wspomnianych instrumentów FX SWAP oraz CIRS służących do zabezpieczenia ryzyka walutowego banków. Można wnioskować, że wynikające z tych transakcji transfery środków pieniężnych z Polski za granicę przyczyniają się do osłabienia polskiej waluty oraz do zwiększenia wartości rat i salda kredytu przez klientów posiadających kredyty indeksowane i denominowane do CHF, co wpływa na zmniejszenie ściągalności podatku VAT. Wnioskodawca wnosi o stanowisko w tej sprawie państwowego urzędu, jakim jest Komisja Nadzoru Finansowego.
Klienci banków przed podpisaniem umowy nie byli informowani o działaniu wspomnianych instrumentów CIRS/FX SWAP na kurs walutowy oraz na polską gospodarkę, nie wyrażali także zgody na zawieranie przez banki wspomnianych kontraktów, nie mogą zatem ponosić odpowiedzialności za ich negatywne skutki dla gospodarki.
We wniosku pytamy o szczegółowe konsekwencje dla gospodarki polskiej, w szczególności dla ściągalności podatków, w związku ze stosowanymi przez banki instrumentami FX SWAP i CIRS w przeszłości oraz w przyszłości.
Uzasadnienie interesu publicznego:
- Zgodnie z Art.6.1.5h ustawy o dostępie do informacji publiczne [Dz.U. 2001 Nr 112poz. 1198] ujawnieniu informacji podlegają m.in. informacje o ponoszonych ciężarach publicznych, w tym podatków od osób fizycznych oraz przedsiębiorstw.
- Cytując za wyrokiem II SAB/Wa 191/17 – Wyrok WSA w Warszawie z 2017-10-11:
„Z art. 6 ust. 1 pkt 4 lit. b tejże ustawy wynika bowiem, że informacją publiczną są również stanowiska w sprawach publicznych zajęte przez organy władzy publicznej i przez funkcjonariuszy publicznych i to niezależnie od formy utrwalenia tych stanowisk. Wyraz “informacja” obejmuje swoim znaczeniem znacznie szerszy zakres pojęciowy niż wyraz “dokumenty” i nie można zawężać i utożsamiać dostępu do informacji publicznej z dostępem do dokumentów.”
Posiadana wiedza przez KNF:
W opinii wnioskodawcy Komisja Nadzoru Finansowego posiada obiektywną wiedzę, by wyjawić informacje na temat wpływu stosowanych przez banki zabezpieczeń własnego ryzyka na stan finansów państwa. KNF posiada wgląd zarówno w sprawozdania banków jak i dysponuje wiedzą ekspercką pozwalającą wyjawić informacje na temat potencjalnych strat ponoszonych przez Skarb Państwa w wyniku uszczuplenia podatków w wyniku stosowania przez banki instrumentów CIRS/FX SWAP.
Z wyrazami szacunku,
Marek Rzewuski, wiceprezes Stowarzyszenia Stop Bankowemu Bezprawiu
[1] art. 1 z dnia 6 września 2001 r. Ustawy o dostępie do informacji publicznej “Każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną w rozumieniu ustawy i podlega udostępnieniu na zasadach i w trybie określonych w niniejszej ustawie.”
[2] https://www.knf.gov.pl/knf/pl/komponenty/img/Skutki_finansowe_projektu_58134.pdf
[3] https://journals.umcs.pl/h/article/viewFile/5124/4411
[4] „Przewalutowanie zaszkodzi złotemu”
https://gospodarka.dziennik.pl/finanse/artykuly/590997,przewalutowanie-zloty-kredyt-hipoteczny-frank-szwajcarski.html