Po podwyżce stóp procentowych przez Narodowy Bank Polski (NBP) oraz wzroście wskaźnika WIBOR, kancelarie prawne zaczynają podważać legalność umów kredytowych opartych na tym wskaźniku. Zainspirowani sukcesami w sprawach frankowiczów, prawnicy próbują zastosować podobne argumenty w odniesieniu do kredytów złotowych. Sprawa ta jest obecnie przedmiotem postępowania w Trybunale Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), co może wpłynąć na dalsze losy kredytobiorców i całej polskiej gospodarki. Polski rząd jest zobowiązany przedstawić swoje stanowisko, jednak instytucje zaangażowane w ten proces mają różne opinie. Czy brak zgodności organów administracji rządowej w sprawie WIBOR nie świadczy o wątpliwościach co do kształtowania się tego wskaźnika?
Kancelaria Prezesa Rady Ministrów (KPRM) odpowiada za koordynację stanowiska Polski w sporach przed TSUE, jednak przygotowanie wspólnej opinii dotyczącej WIBOR-u napotyka na trudności. Problem dotyczy nie tylko blisko 2 milionów umów kredytowych, ale także instrumentów finansowych opartych na WIBOR-ze, których łączna wartość przekracza 9 bilionów złotych. Obejmuje to między innymi obligacje skarbowe i długi największych polskich firm. W kontekście pytania prejudycjalnego (tzw. pytania prawnego) złożonego przez Sąd w Częstochowie, TSUE ma odpowiedzieć na cztery pytania dotyczące legalności WIBOR-u. Sprawa ta została zarejestrowana jako C-471/24, a jej wynik może mieć ogromne znaczenie.
Pierwsze dwa pytania prejudycjalne odnoszą się do tego, czy unijna dyrektywa 93/13 o ochronie konsumentów pozwala na badanie postanowień dotyczących zmiennego oprocentowania w oparciu o WIBOR. Prawnicy kredytobiorców wskazują na prawdipodobieństwo, że TSUE uzna takie postanowienia za nieuczciwe, co mogłoby skutkować masowym podważaniem umów, podobnie jak miało to miejsce w przypadku kredytów frankowych. Trzecie pytanie dotyczy tego, czy banki mogły naruszyć obowiązki informacyjne wobec kredytobiorców, nie wyjaśniając w pełni, jak działa WIBOR i jakie ryzyko zmiennej stopy procentowej niesie dla konsumentów. Czwarty aspekt sprawy dotyczy tego, co stanie się z umową, jeśli WIBOR zostanie uznany za nieuczciwy – czy umowa może funkcjonować bez tego wskaźnika, czy też zostanie unieważniona w całości.
Stanowisko polskiego rządu w tej sprawie jest kluczowe, ponieważ może ono wpłynąć na decyzję TSUE, a co za tym idzie, na dalszy rozwój sytuacji związanej z kredytami opartymi na WIBOR. Jednakże instytucje państwowe, które przygotowują to stanowisko, mają rozbieżne opinie. Ministerstwo Sprawiedliwości (MS) i Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) są zdania, że dyrektywa 93/13 pozwala na badanie umów pod kątem postanowień dotyczących WIBOR-u, podczas gdy inne instytucje mają bardziej konserwatywne podejście, twierdząc, że nie ma podstaw prawnych do takiej analizy.
Komitet Stabilności Finansowej (KSF), składający się m.in. z Ministerstwa Finansów, Narodowego Banku Polskiego (NBP) oraz Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF), opowiada się za obroną wskaźnika WIBOR. Instytucje te wskazują, że WIBOR spełnia wszystkie wymogi zarówno prawa krajowego, jak i unijnego, a jego stosowanie jest kluczowe dla stabilności finansowej polskiej gospodarki. Na przykład, NBP argumentuje, że WIBOR jest wskaźnikiem referencyjnym, który jest zgodny z europejskimi regulacjami, a jego legalność została potwierdzona przez GPW Benchmark SA, instytucję odpowiedzialną za jego administrowanie. Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG) podkreśla, że nie ma podstaw do kwestionowania WIBOR-u ani przez sądy powszechne, ani przez TSUE, i popiera stanowisko, że umowy kredytowe oparte na tym wskaźniku powinny być uznawane za legalne. Ministerstwo Finansów również popiera WIBOR, wskazując, że jest on nie tylko zgodny z prawem, ale także niezbędny do prawidłowego funkcjonowania rynku finansowego. Zgodnie z ich opinią, nie ma podstaw prawnych ani ekonomicznych do negowania prawidłowości wyznaczania tego wskaźnika.
Pomimo wspólnych opinii niektórych instytucji państwowych, takich jak KSF czy UKNF, istnieją różnice w podejściu do tej sprawy, co opóźnia wypracowanie ostatecznego stanowiska polskiego rządu. Sprawa dotycząca WIBOR-u ma ogromne znaczenie dla polskich kredytobiorców, sektora finansowego oraz całej gospodarki. Decyzja TSUE, która zostanie podjęta po analizie stanowisk polskiego rządu i innych zaangażowanych instytucji, może mieć dalekosiężne konsekwencje, zarówno prawne, jak i ekonomiczne.
—
Jeżeli masz kredyt hipoteczny ze zmienną stopą oprocentowania WIBOR, dokonaj analizy prawnej swojej umowy i sprawdź, czy kredytodawca naraził Cię na nadmierne zobowiązanie.
Kontakt:
+48 787 008 806