Polski rząd musi się wypowiedzieć w sprawie kredytów PLN + WIBOR do TSUE. Brak jednolitego stanowiska

Po podwyżce stóp procentowych przez Narodowy Bank Polski (NBP) oraz wzroście wskaźnika WIBOR, kancelarie prawne zaczynają podważać legalność umów kredytowych opartych na tym wskaźniku. Zainspirowani sukcesami w sprawach frankowiczów, prawnicy próbują zastosować podobne argumenty w odniesieniu do kredytów złotowych. Sprawa ta jest obecnie przedmiotem postępowania w Trybunale Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), co może wpłynąć na dalsze losy kredytobiorców i całej polskiej gospodarki. Polski rząd jest zobowiązany przedstawić swoje stanowisko, jednak instytucje zaangażowane w ten proces mają różne opinie. Czy brak zgodności organów administracji rządowej w sprawie WIBOR nie świadczy o wątpliwościach co do kształtowania się tego wskaźnika? 

Kancelaria Prezesa Rady Ministrów (KPRM) odpowiada za koordynację stanowiska Polski w sporach przed TSUE, jednak przygotowanie wspólnej opinii dotyczącej WIBOR-u napotyka na trudności. Problem dotyczy nie tylko blisko 2 milionów umów kredytowych, ale także instrumentów finansowych opartych na WIBOR-ze, których łączna wartość przekracza 9 bilionów złotych. Obejmuje to między innymi obligacje skarbowe i długi największych polskich firm. W kontekście pytania prejudycjalnego (tzw. pytania prawnego) złożonego przez Sąd w Częstochowie, TSUE ma odpowiedzieć na cztery pytania dotyczące legalności WIBOR-u. Sprawa ta została zarejestrowana jako C-471/24, a jej wynik może mieć ogromne znaczenie.

Pierwsze dwa pytania prejudycjalne odnoszą się do tego, czy unijna dyrektywa 93/13 o ochronie konsumentów pozwala na badanie postanowień dotyczących zmiennego oprocentowania w oparciu o WIBOR. Prawnicy kredytobiorców wskazują na prawdipodobieństwo, że TSUE uzna takie postanowienia za nieuczciwe, co mogłoby skutkować masowym podważaniem umów, podobnie jak miało to miejsce w przypadku kredytów frankowych. Trzecie pytanie dotyczy tego, czy banki mogły naruszyć obowiązki informacyjne wobec kredytobiorców, nie wyjaśniając w pełni, jak działa WIBOR i jakie ryzyko zmiennej stopy procentowej niesie dla konsumentów. Czwarty aspekt sprawy dotyczy tego, co stanie się z umową, jeśli WIBOR zostanie uznany za nieuczciwy – czy umowa może funkcjonować bez tego wskaźnika, czy też zostanie unieważniona w całości.

Stanowisko polskiego rządu w tej sprawie jest kluczowe, ponieważ może ono wpłynąć na decyzję TSUE, a co za tym idzie, na dalszy rozwój sytuacji związanej z kredytami opartymi na WIBOR. Jednakże instytucje państwowe, które przygotowują to stanowisko, mają rozbieżne opinie. Ministerstwo Sprawiedliwości (MS) i Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) są zdania, że dyrektywa 93/13 pozwala na badanie umów pod kątem postanowień dotyczących WIBOR-u, podczas gdy inne instytucje mają bardziej konserwatywne podejście, twierdząc, że nie ma podstaw prawnych do takiej analizy.

Komitet Stabilności Finansowej (KSF), składający się m.in. z Ministerstwa Finansów, Narodowego Banku Polskiego (NBP) oraz Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF), opowiada się za obroną wskaźnika WIBOR. Instytucje te wskazują, że WIBOR spełnia wszystkie wymogi zarówno prawa krajowego, jak i unijnego, a jego stosowanie jest kluczowe dla stabilności finansowej polskiej gospodarki. Na przykład, NBP argumentuje, że WIBOR jest wskaźnikiem referencyjnym, który jest zgodny z europejskimi regulacjami, a jego legalność została potwierdzona przez GPW Benchmark SA, instytucję odpowiedzialną za jego administrowanie. Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG) podkreśla, że nie ma podstaw do kwestionowania WIBOR-u ani przez sądy powszechne, ani przez TSUE, i popiera stanowisko, że umowy kredytowe oparte na tym wskaźniku powinny być uznawane za legalne. Ministerstwo Finansów również popiera WIBOR, wskazując, że jest on nie tylko zgodny z prawem, ale także niezbędny do prawidłowego funkcjonowania rynku finansowego. Zgodnie z ich opinią, nie ma podstaw prawnych ani ekonomicznych do negowania prawidłowości wyznaczania tego wskaźnika.

Pomimo wspólnych opinii niektórych instytucji państwowych, takich jak KSF czy UKNF, istnieją różnice w podejściu do tej sprawy, co opóźnia wypracowanie ostatecznego stanowiska polskiego rządu. Sprawa dotycząca WIBOR-u ma ogromne znaczenie dla polskich kredytobiorców, sektora finansowego oraz całej gospodarki. Decyzja TSUE, która zostanie podjęta po analizie stanowisk polskiego rządu i innych zaangażowanych instytucji, może mieć dalekosiężne konsekwencje, zarówno prawne, jak i ekonomiczne.

Jeżeli masz kredyt hipoteczny ze zmienną stopą oprocentowania WIBOR, dokonaj analizy prawnej swojej umowy i sprawdź, czy kredytodawca naraził Cię na nadmierne zobowiązanie.

Kontakt:

[email protected]

+48 787 008 806