Postanowienia TSUE zmieniają błędne wyroki
w sprawach konsumentów w tym tzw. “frankowych”
Brak stosowania się do przepisów unijnych, przez część środowiska sędziowskiego, to prosta droga do Polexitu
13 września Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał postanowienie w sprawie C-176/17[1], który stwierdza, że polskie przepisy kodeksu postępowania cywilnego w zakresie wydawania nakazów przeciwko konsumentom naruszają art. 7 Dyrektywy 93/13.
Kolejne postanowienie z 28 listopada 2018 r. TSUE, (C-632/17[2]) wydane na podstawie pytania prejudycjalnego pochodzącego z Polski, potwierdziło, że uprawnienie banków wynikające z art. 485 § 3 kpc do wystawiania tzw bankowych nakazów zapłaty w oparciu o wyciąg z dokumentu bankowego jest sprzeczne z przepisami Dyrektywy.
Tylko w pierwszej połowie roku wydano ponad 160 tys takich nakazów zapłaty, z czego ok. 77% została uwzględniona w części lub całości. Jednak po ostatnim postanowieniu zapadają decyzje o powrocie do rozstrzygania merytorycznego nakazów zapłaty, wystawionych nawet przed tymi wyrokami. I tak 8 grudnia 2018 r. Sąd Okręgowy w Krakowie przywrócił termin na złożenie sprzeciwu od nakazu na podstawie wniosku, w którym powołano się na wyrok TSUE.
Na podobną zmianę klienci liczą w zakresie spraw wytaczanych przez konsumentów. W marcu 2018 r. zostały zadane pytania prejudycjalne dotyczące sposobu likwidacji z umowy nieuczciwej klauzuli (C-260/18[3]). Rząd Polski przedstawił w tym zakresie stanowisko zgodne z dotyczasowym bogatym orzecznictwem TSUE oraz treścią Dyrektywy 93/13. W ocenie Rządu nie ma podstaw prawnych, aby zastosować zapis niedozwolony rynkowym kursem, w sytuacji gdy przedsiębiorca przyznał sobie w umowie dowolność kształtowania praw i obowiązków. Wskazano również, że nie ma znaczenia iż po wykreśleniu z umowy nieuczciwej klauzuli umownej warunki wykonywania umowy będą odbiegały od warunków rynkowych. Podkreślono także, iż to do konsumenta należy wybór, czy należy nałożyć sankcję nieważności umowy, w sytuacji gdy umowy nie da się dalej wykonywać.
Zgodnie z art. 7.1 celem Dyrektywy 93/13[4] jest ochrona uczciwych przedsiębiorców i konsumentów. Nieuczciwy przedsiębiorca ma być “zmuszony” do poniesienie konsekwencji stosowania zapisów naruszających prawa konsumenta, tak aby w przyszłości zaniechał stosowania takich praktyk. Wprowadzenie takich standardów uczciwości na rynku ma na celu ochronę pozostałych przedsiębiorców przed nieuczciwymi konkurentami.
Niestety mimo licznych wyroków korzystnych dla konsumentów są także wyroki całkowicie pomijające cel i przepisy Dyrektywy. Na wyroki sprzeczne z prawem Stowarzyszenie SBB złożyło skargę do Komisji Europejskiej. Zgodnie z decyzję KE od czerwca 2018 r. jest prowadzone postępowanie w tej sprawie. W ostatnich dniach przekazano do KE kolejne wyroki naruszające prawa konsumenta. W wielu z nich Istotne poglądy przedstawił Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta oraz Rzecznik Praw Obywatelskich. Brak stosowania się do przepisów unijnych, przez część środowiska sędziowskiego, to prosta droga do Polexitu.
Na uwagę zasługuje fakt, że na ponad 160 zgłoszonych do KE wyroków (prawomocnych i nieprawomocnych), aż 66 jest z I wydziału cywilnego Sądu Okręgowego w Warszawie. Wydział na czele, którego stoi Sędzia Rafał Wagner, małżonek Pani Cudnej-Wagner będącej pełnomocnikiem banków w sprawach przeciwko konsumentom w sposób najbardziej rażący narusza przepisy Dyrektyw i Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej.
Zwracamy także uwagę, że większość sądów mających wątpliwości co do skutków Dyrektywy 93/13 dla umów “frankowych” zawiesza procesy do czasu wydania wyroku przez TSUE w sprawie C-260/18. Jest to słuszne, szczególnie w sytuacji, gdy przepisy polskiej procedury cywilnej (w odróżnieniu od procedury sądowo-administracyjnej) zawierają lukę dot. wznowienia procesu po wydaniu wyroku przez TSUE, tak jak po wyroku Trybunału Konstytucyjnego (por. art. 401(1) k.p.c. i 272 p.p.s.a.).
Mając na uwadze powyższe Stowarzyszenie przygotowuje również kampanię informacyjną dotyczącą praw konsumentów i nagannych praktyk polegających na pomijaniu przepisów Dyrektyw. Obecnie jest prowadzona zbiórka środków na ten cel (https://zrzutka.pl/pdakhv). Celem kampanii jest uświadomienie sędziom praw obowiązujących w UE a chroniących wszystkich konsumentów.
[1] http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf;jsessionid=8B8266A881AC3CA7480485446BEAE8CE?text=&docid=205674&pageIndex=0&doclang=PL&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=2652312
[2] http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?docid=208541&mode=req&pageIndex=4&dir&occ=first&part=1&text=polska&doclang=PL&cid=577955
[3] http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=204259&pageIndex=0&doclang=PL&mode=req&dir=&occ=first&part=1&cid=2665388
[4] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/HTML/?uri=CELEX:31993L0013&from=PL