Transakcje nieautoryzowane
adw. Anna Dzięciołowska
Kancelaria Sobota Jachira
Nieautoryzowane transakcje płatnicze w bankowości elektronicznej i aplikacjach mobilnych, dokonywane bez wiedzy lub wbrew woli właściciela rachunku to coraz poważniejszy problem. W 2024 roku zgłoszono 334 tysiące takich przypadków, a łączne straty klientów wyniosły prawie 500 milionów złotych. Jednocześnie jest to niestety kolejny przykład trudnej współpracy na linii poszkodowany konsument – bank.
Istotnym problemem prawnym pozostaje definicja autoryzacji i jej interpretacja. Banki uznają, że wystarczające jest użycie narzędzia weryfikacyjnego, by uznać transakcję za autoryzowaną. Tymczasem autoryzacja wymaga zarówno weryfikacji, jak i świadomej zgody klienta, której nie można uznać za ważną, jeśli doszło do manipulacji ze strony przestępców.
Zgodnie z przepisami, bank ma obowiązek zwrócić pełną kwotę transakcji na konto klienta w ciągu jednego dnia od zgłoszenia nieautoryzowanej transakcji. Następnie może przeprowadzić postępowanie wyjaśniające, a jeśli wykaże rażące naruszenie zasad bezpieczeństwa przez klienta czy jego oszustwo – wezwać go do zwrotu środków. W praktyce jednak banki często odmawiają zwrotów, przerzucając tym samym ciężar i koszty postępowania sądowego na klientów.
Poszkodowany klient banku nie jest jednak bezbronny i nie musi godzić się ze stratą swoich pieniędzy. Powinien przede wszystkim poznać swoje prawa, skorzystać z profesjonalnej pomocy prawnej oraz zgłosić sprawę do odpowiednich instytucji. Warto podkreślić, że prawnicy reprezentujący klientów, a także Rzecznik Finansowy i UOKiK, nie zgadzają się z interpretacją prezentowaną przez banki. Co więcej, UOKiK w 2024 r. prowadził przeciwko 15 bankom postępowania dotyczące naruszenia zbiorowych interesów konsumentów.
Warto również zwrócić uwagę na projektowane zmiany w prawie europejskim, potwierdzające chęć pełnej ochrony konsumentów. Proponowane przepisy potwierdzą, że w przypadku manipulacji ze strony osoby podszywającej się pod pracownika banku, konsument otrzyma zwrot pełnej kwoty transakcji. Warunkiem uzyskania zwrotu będzie zgłoszenie oszustwa na policję oraz poinformowanie banku.
adw. Adam Pietrak
Kancelaria Adwokacka VINDIGO
W Polsce dochodzi do około 300 tys. nieautoryzowanych transakcji. Co to jest nieautoryzowana transakcja? Nieautoryzowane transakcje to takie, które zostały wykonane bez zgody właściciela rachunku bankowego, kart płatniczych lub innego instrumentu płatniczego. Użytkownik nie wyraził zgody ani w sposób bezpośredni (np. przez wpisanie PIN-u, podanie kodu CVV) ani pośredni (np. przez autoryzację transakcji). Banki po zgłoszeniu reklamacji, mają obowiązek zwrócić konsumentowi skradzione pieniądze w ciągu 24 godzin. Banki jednak nienależycie wykonują swoje obowiązki wynikające z przepisów prawa i nie zwracają konsumentom środków na ich rachunek. Co należy zrobić w przypadku, gdy doszło do nieautoryzowanej płatności?
W pierwszej kolejności, jeżeli konsument dał się oszukać i wykonywał nieautoryzowane transakcje ze swojego konta, należy jak najszybciej skontaktować się z bankiem za pośrednictwem oficjalnej infolinii. Zgłoś taką transakcję, zmień dane do logowania do aplikacji bankowej i bankowości elektronicznej oraz zastrzeż kartę.
Głównym celem obowiązującej od półtora roku dyrektywy w sprawie usług płatniczych w ramach rynku wewnętrznego miało być wzmocnienie bezpieczeństwa klientów instytucji finansowych, coraz powszechniej korzystających z usług płatniczych z wykorzystaniem telefonu lub komputera.
Do kancelarii specjalizujących się w ochronie praw konsumentów coraz częściej zgłaszaj się konsumenci, którym banki bezprawnie odmawiają zwrotu środków pieniężnych na rachunek bankowy. UOKIK wydał już kilka decyzji, nakładając kary na instytucie finansowe. Zapadają też już pierwsze wyroki na korzyść konsumentów.