TSUE 3-krotnie potwierdził, iż w przypadku stwierdzenia nieważności umowy bank nie może domagać się żadnej kwoty powyżej kwoty wypłaconego kapitału, w tym także nie może domagać się waloryzacji.
Po wyroku z czerwca 2023r (C 520/21) w sprawie Arkadiusz Szcześniak kontra Bank M. S.A. TSUE, w postanowieniu z grudnia (C 756/22) oraz postanowieniu z 12 stycznia 2024 (C‑488/23) wykluczono literalnie kwestię waloryzacji kapitału dla banków. Wyroki te pozwalają postawić wniosek, że banki nie będą mogły kierować do kredytobiorców żadnych roszczeń ponad wypłacony kapitał, w wartości nominalnej wypłaconej na podstawie nieważnej umowy. TSUE w postanowieniu z 12 stycznia 2024r. wskazał, iż
“przepisy te stoją na przeszkodzie wykładni sądowej prawa państwa członkowskiego, zgodnie z którą instytucja ta ma prawo żądać od tego konsumenta, poza zwrotem kwot kapitału wypłaconego z tytułu wykonania tej umowy oraz ustawowych odsetek za opóźnienie od dnia wezwania do zapłaty, rekompensaty polegającej na sądowej waloryzacji świadczenia wypłaconego kapitału w przypadku istotnej zmiany siły nabywczej danego pieniądza po wypłaceniu tego kapitału rzeczonemu konsumentowi”[1]
Sąd Najwyższy stosuje wykładnię TSUE w wyrokach:
- I CSK 2817/23 – 12 stycznia 2024 r
- I CSK 2349/23 – 20 grudnia 2023 r.
- I CSK 3211/23 – 8 grudnia 2023r.
Podobnie Sąd Najwyższy w wyrokach I CSK 2641/23 – 21 grudnia 2023 i CSK 2432/23 – 20 grudnia 2023r. stosuje wykładnie wyroku TSUE C-28/22 z 14 grudnia 2023r. w zakresie sposobu naliczania odsetek dla kredytobiorcy. SN odnosi się także do chwili rozpoczęcia liczenia przedawnienia roszczenia banku o zwrot wypłaconego kapitału.
SN mimo wcześniej wydanej uchwały III CZP 6/21[2] wskazującej na konieczność złożenia formalnego oświadczenia przed sądem, obecnie stosuje wprost orzeczenie TSUE i odrzuca tezy zawarte w uzasadnieniu do ww. Uchwały SN.
Wyrok TSUE C-531/22 również może być narzędziem do usprawnienia procesów. TSUE wskazał, że sąd krajowy, który sprawuje nadzór nad postępowaniem egzekucyjnym, jest wręcz zobligowany do samodzielnego zweryfikowania postanowień umowy pod kątem ich abuzywności, nawet jeżeli wcześniej zapadł wyrok zasądzający dla banku. Trybunał zwrócił także uwagę, że dwutygodniowy termin na złożenie sprzeciwu od nakazu zapłaty przez konsumenta jest zbyt krótki na podjęcie przez niego decyzji co do zasadności wniesienia tegoż sprzeciwu.
Tutaj TSUE wskazał także, że nie ma przeszkód, aby kredytobiorca mógł powołać się w swojej sprawie na wpis do rejestru klauzul niedozwolonych dotyczący innego banku, zaś sąd może na tej podstawie uznać, że również u tego kredytobiorcy postanowienie ma charakter abuzywny.
Z kolei w sprawie C-117/23[3] przeciwko Eurobank Bułgaria z 18 października 2023 TSUE orzekł, że nieuczciwymi warunkami w rozumieniu Artykuł 3 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG mogą być zawarte w umowie o kredyt warunki, na podstawie których pożyczona kwota jest denominowana w walucie obcej, jeżeli takie warunki skutkują przeniesieniem ryzyka kursowego w całości na konsumenta w przypadku znacznego zwiększenia wartości waluty obcej.
Stowarzyszenie Stop Bankowemu Bezprawiu będzie wspierało wszelkie dzialania wymiaru sprawiedliwości oraz administracji państwowej zmierzające do prawidłowego stosowania wykładni prawa Unii Europejskiej dokonywanej przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Zwracamy także, uwagę iż pierwsze banki prawidłowo interpretują orzecznictwo TSUE. Bank BNP Paribas wskazuje, że:
“przedstawiciele Banku BNP Paribas, którzy jednoznacznie uznają orzecznictwo TSUE i informują, że ich bank nigdy nie decydował się na żądanie zwrotu waloryzacji lub wynagrodzenia od konsumentów, a o całej sprawie ma przesądzać wyrok sądu o nieważności umowy.”[4]
Niestety w dalszym ciągu błędną interpretację wskazuje Związek Banków Polskich, który w swoich ostatnich stanowiskach[5] i wypowiedziach przedstawia błędne zrozumienie orzecznictwa TSUE. Apelujemy do banków o krytyczne spojrzenie na te stanowiska, gdyż mogą one stanowić podstawę do podejmowania błędnych działań prawnych. Działania te powodują znaczne koszty sądowe dla banku i mogą być działaniem na szkodę spółki.
[1] https://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=281881&pageIndex=0&doclang=pl&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=4388129
[2] http://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/orzeczenia3/iii%20czp%206-21.pdf
[3] https://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=280284&pageIndex=0&doclang=PL&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=4909030
[4] https://bezprawnik.pl/tsue-waloryzacja-roszczen/?fbclid=IwAR0yXEhOJins-UzVoDXjcpY-T9sx5KLdmEQL2IYTgYDB5dbMeF2orMIQ-GE
[5] https://zbp.pl/getmedia/189913f7-24d7-44d1-a36b-53d0e88731cd/Komunikat-C-531-22