Glapiński i  jego nieprzebrane ilości pieniędzy

Mamy nieprzebrane ilości pieniędzy! – ogłosił ponad rok temu  prezes NBP Adam Glapiński.  I wszystko wskazuje, że nie żartował  i że coraz bardziej ma rację, co stanowczo kilka dni temu potwierdził: jako najprężniej rozwijająca się gospodarka, mamy pieniędzy jeszcze więcej, więc możemy je pożyczać całemu światu! I poradzimy sobie nawet bez judaszowych EURO!  To dobra wiadomość dla wszystkich dobrą zmianę miłujących, szczególnie, że w najnowszej historii mamy w „tem temacie” godne naśladowania wzorce. Niejaki Rober Mugabe, przy wsparciu amerykańskiego dolara, przejął władzę w Zimbabwe (byłej Rodezji-  najbogatszym naonczas kraju Afryki) i przekonał się, że o bogactwie decyduje liczba dolarów. Po kilku latach śmiałych i postępowych reform, Amerykanie  przykręcili kurek, więc przy braku amerykańskich, ów przywódca ustanowił własnego dolara, którego mógł produkować „nieprzebrane ilości”. Po znacjonalizowaniu majątków rolnych i fabryk, była to jedyna wydajna produkcja w kraju, co potwierdzają dane: w 2006 r. 1 jankeski dolec wart był już 250 mln , wkrótce 40 mld, pod koniec 2008 roku 510 mld, a w 2009 r. ponad miliard miliardów (1 i 18 zer)  mugabeańskich baksów, po czym wycofano je  z obiegu i na kilka  lat wprowadzono  apiać dolara USA. Ponieważ obcej waluty było znowu mało a  kraj zbiedniał, powrócono do własnej, której można mieć  dużo.  „Nie ma to jak własna waluta, dzięki której rozwijamy się niezwykle szybko”, rzekł był prezes NBP, bo oprócz możliwości, które twórczo zaimplementował ów afrykański myśliciel, ukazuje  nam  problem, jaki napotkamy, jeśli wprowadzimy EURO. Wówczas przestalibyśmy się rozwijać, bo  Prezes NBP wie, że z podażą  ojro byłyby niełatwo. A ze złotówkami problemu nie ma, więc dzięki tej, coraz bardziej gumowej jednostce miary,  w ostatnich 6 latach staliśmy się  bogatsi o 60%, bo o tyle wzrosła podaż (czytaj produkcja), pieniądza.  Choć do osiągnięć sławetnego Mugabe jeszcze daleko, to prezes NBP i jego mocodawcy nie powiedzieli przecież ostatniego słowa.

Autor: Ireneusz Łazarski, Biegły rewident, prawnik, Absolwent ekonomii i finansów, Georgetown Univ, Washington D.C.

Wydawało się, że więcej niedorzeczności nie da się już sformułować, a jednak…!  Przytoczmy też odkrywcze tezy niektórych naukowców, także rektorów szkół ekonomicznych, a ostatnio  dr. Krzysztofa Kalickiego  typu: „lobby frankowe insynuuje bankom, że na rynku tworzyły iluzje”, że „banki nie czerpały korzyści finansowych ze zmiany kursu walutowego” oraz,  że „wzrost obciążeń klientów nie miał istotnego wpływu na dochody banków, gdyż (…) miały one domknięte pozycje walutowe”.  Ów autor   przytacza też  stanowisko KNF  oraz NBP przedłożone Sądowi Najwyższemu, które  ma potwierdzać jego tezę o domykaniu pozycji walutowych. Ale nie wspomina  skąd  w polskich bankach owe pozycje walutowe się wzięły, czyim kosztem  zostały utworzone a teraz  domykane! Więc niezależnie od tego co stanowi prawo –  co bank naliczył, to mu się należy! Mamy potwierdzenie, że interes władz i instytucji jej towarzyszących  jest ważniejszy  niż prawo jednostki!  Bo przecież władze robią wszystko dla dobra kraju i ludu pracującego, dbają  o kondycję systemu bankowego,  budżetu,  nowego polskiego ładu, przyrostu PKB, a nawet jakiegoś poszanowania zasad gospodarki rynkowej. Inni zaś, czyli owe jednostki, wykazują brak  szacunku dla porządku ekonomicznego i społecznego. Tak m.in. prezes NBP o  problemach banków związanych z koniecznością korekty zysków frankowych banków, już zrealizowanych i przyszłych.  A jest o co walczyć, bo korekta owych zysków oznacza, że banki utraciłyby kilkaset mld PLN  potencjału kredytowego!

Sprawa tych pseudowalutowych kredytów  wydaje się nie mieć związku z obecną   polityką finansową, ale czyż nie jest pouczającym przykład, że w okresie boomu kredytowego bankom udało się  za pomocą instrumentów pochodnych, czyli z niczego, wykreować  ponad 100 miliardów  szwajcarskiej waluty, na co ani nadzór, ani jakiekolwiek służby kontrolne/rewizyjne nie zwróciły uwagi. Dla porównania – w tym samym czasie Szwajcarzy (lata 2005-2008) zwiększyli podaż swojej waluty o ok. 60 mld.  No więc skoro można było wytworzyć 100 mld CHF, to czemuż nie więcej? Tyle, że z walutą obcą sprawa się rypła, bo doniesiono do TSUE, a ten przypomniał, że banki nie mogą bezkarnie doić swoich klientów, oraz że  ustanowionych  praw  należałby przestrzegać.   Ale przecież podobny, nawet mniej skomplikowany mechanizm,  można skonstruować  z udziałem waluty rodzimej.  Ważne przy tym by ustalić, kto za to zapłaci. W przypadku szwajcarów, płacili kredytobiorcy,   ale przy  produkcji  złotówek,  sprawa jest  bardziej sprawiedliwa, bo zapłacą wszyscy,  co nie powinno  wzbudzać w narodzie kolejnych antagonizmów.  „Przecież inflacja to same korzyści” – stwierdził niedawno  prezes Glapiński w imieniu rządzących. I ma rację – dla rządzących same korzyści, natomiast wszyscy inni stracą, ale to prezesa NBP niezbyt obchodzi.  Społeczeństwu zaś, czytaj: ciemnemu ludowi,  na wszelki wypadek ogłosił: ”projekcja wskazuje, że inflacja się obniży, do czego się przyczyni wygaśnięcie lub osłabienie wielu czynników podażowych i regulacyjnych”. Tak powiedział w lipcu br., a prowadzący wywiad  nie ośmielił się  już dopytać:  cóż  to za czynniki podażowe/kosztowe  miałyby osłabić inflację w dającej się przewidzieć przyszłości?

Odpowiedzi mógłby udzielić  przeciętnie zdolny  licealista, przedsiębiorca, a nawet  handlarka pietruszką, dopytując: jakież to  koszty wytworzenia wkrótce się  obniżą? Albo jakiż to  czynnik regulacyjny  miałby ułatwić działalność przedsiębiorcom?  Może prezesowi  chodzi o przywrócenie urzędowego ustalania cen albo marż?  Wspomniał też o  ciekawej  inicjatywie  prezydenta Dudy,  która zmierzała do  wprowadzenia obowiązku płatności gotówkowych (w domyśle zlotowych). Jeśli z inicjatywy Dudy, to chyba dlatego, że pod takim legislacyjnym potworkiem nikt inny nie chciał się podpisać!  Przypomnijmy –  Konstytucja stanowi, że walutą jest PLN, natomiast prawo cywilne dopuszcza regulowanie zobowiązań także w innych walutach.  To skłania do podejrzeń, że sam prezes nie bardzo ufa złotemu, i stąd przymus obrotu złotymi,  by  zapobiec ucieczce w waluty obce (?).  A po drugie – należy zawczasu przedsiębrać kroki  w celu wykluczenia przejawów oswajania, a nawet panoszenia się w Polsce Euro jako waluty  politycznie niepoprawnej.  Każdy student ekonomii odpowie bez namysłu, że  na wygaśnięcie lub osłabienie czynników podażowych oraz regulacyjnych  inflacji można liczyć  wtedy, gdy gospodarką zarządzać będą  fachowcy.

Cały wywiad i liczne wypowiedzi  prezesa Glapińskiego o inflacjach, wzrostach  PKB,  projekcjach, strategiach, ożywieniu,  to  słownictwo„ polskiego ładu”, czyli  ściema mająca przykryć prawdziwe  cele i problemy polityki pieniężnej. A należałoby dopytać:  co szef NBP zamierza zrobić z ponad 30% nawisem inflacyjnym narosłym w latach 2016-2020, albo rosnącym długiem publicznym? Jak zamierza chronić oszczędności Polaków? Czy ludzie stali się bogatsi aż o  60%, bo tyle w owych latach przybyło pieniędzy (M3)?    Można zgodzić się z prezesem, że: „decyzjami dotyczącymi polityki pieniężnej nie obniżymy tegorocznej inflacji”  A  to dlatego, że  nie chcemy, bo jak twierdzi dalej: „My podejmujemy decyzje dotyczące polityki pieniężnej, mając na uwadze tylko i wyłącznie dobro naszej polskiej gospodarki. Po to mamy własną walutę, aby móc prowadzić autonomiczną politykę pieniężną tak, aby jak najlepiej służyła ona Polakom”. I tak właśnie działamy”.  No i służy Polakom,  bo rządzący to przecież Polacy, a im trudno byłoby rządzić przy braku pieniędzy.  I cóż z tego, że art. 3. 1. Ustawy o NBP stanowi, że podstawowym celem działalności NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen,  a wspieranie  polityki gospodarczej rządu wtedy, gdy nie ogranicza to podstawowego celu NBP.  Albo że Konstytucja w art.  Art. 227 stanowi, iż NBP odpowiada za wartość polskiego pieniądza, co obejmuje też ochronę oszczędności obywateli. Nie wymienia natomiast wspierania gospodarki, jako  zadania NBP, bo to należy do kompetencji rządu. Wygląda na to, że każda instytucja, niezależnie od przypisanych jej prawem zadań/ prerogatyw, rozdziału kompetencji,   ma na celu wyłącznie wspieranie aktualnie rządzących, a NBP – zapewnienie władzy nieograniczonego dostępu do pieniędzy!

Zasadne będzie przypomnieć, że stabilność cen jest jednym z fundamentów długofalowego rozwoju gospodarki, natomiast  inflacja szkodzi wszystkim, z wyjątkiem  rządzących, bo zapewnia im większy udział przy „dzieleniu tortu”. Niska inflacja  i stabilna wartość pieniądza są dobrem społecznym, więc najlepszym wkładem, jaki polityka Glapińskiego mogłaby wnieść w rozwój gospodarczy byłoby utrzymanie stabilności cen. Nie da się budować gospodarki  na słabnącym gumowym pieniądzu, a z  mnogości banknotów nie rodzi się dobrobyt, o czym przykład na wstępie, i co przerabialiśmy sami w niedawnej przeszłości.  Warto wspomnieć też, że zarówno Konstytucja, jak i ustawa o NBP, zapewniają bankowi  centralnemu  niezależność, by oprzeć się naciskom politycznym i zwiększaniu popytu kosztem stabilności finansowej. Nie wydaje się, aby prezes NBP  z owej niezależności  korzystał. Niestety, realizując politykę pieniężną w interesie społeczeństwa, należałoby rządzącym od czasu do czasu się sprzeciwić, postawić przewidziane prawem granice, bowiem interesy rządzących i rządzonych nie zawsze są zbieżne.

Swoją wypowiedzią, iż „w żaden sposób decyzjami dotyczącymi polityki pieniężnej nie obniżymy inflacji, która ma w większości zewnętrzne przyczyny, a jej zacieśnieniem moglibyśmy osłabić dopiero co rozpoczęte ożywienie”  – prezes Glapiński potwierdza, że z inflacją walczyć nie zamierza!  Inflacja nie spędza mu snu z powiek, bo jeszcze w lipcu  orzekł, że w najbliższych dwóch latach ma pozostać na poziomie 2,5%. Problem raz ogłoszony na konferencji prasowej uważa się za rozwiązany; z tego wzorca działań rządu, prezes NBP ochoczo korzysta. A ponieważ  rzeczywistość wygląda inaczej, wytłumaczeniem wysokiej  inflacji są oczywiście czynniki zewnętrzne, Unia Europejska, opozycja a nawet  pandemia!. A my cóż- już dziś widać, że inflacja przekracza 6%, a luka inflacyjna, czyli nadwyżka wytworzonych pieniędzy ponad wzrost PKB  zastraszająco rośnie, czego prezes NBP  nie raczy dostrzegać. Nie obchodzi go stabilność pieniądza, ani  trwałość oszczędności obywateli. Ważniejszy jest cel doraźny polityków, który ma realizować jako priorytet,   nawet jeśli  ani ustawa ani Konstytucja, pośród głównych obszarów działania NBP celu takiego  nie wymieniają. Rządzącym pieniędzy ma starczyć na wszystko! Przedwojenny poeta, któremu przyszło zmagać się rozterkami i prozą  ówczesnego życia,  napisał był:

Już mnie nic nie podnieca, Rubens ani Tycjan,

Tylko ciągle mam żal do prawiecznych Fenicjan,

Którym się kiedyś pieniądze wynaleźć udało!

Wynaleźli – to dobrze! Ale czemu tak mało?

Poeta ów, mimo swojej elokwencji, nie przewidział, że ten trwający trzy millenia chroniczny  niedobór, zostanie  łatwo rozwiązany dzięki współczesnym myślicielom jak Robert Mugabe, czy prezes Glapiński! Niestety, nie dożył świetlanej przyszłości opisanej w programie „Nowy Ład”, bo ten stary ład, wymyślony jeszcze przez Fenicjan, z  ciągłym deficytem pieniądza, nikomu nie służył.

 

Ireneusz Łazarski prawnik, biegły rewident,

absolwent ekonomii i finansów,

Georgetown University, Washington D.C