Warszawa, 21 luty 2024 r.
Wielce Szanowny Pan
Donald Tusk
Prezes Rady Ministrów
Szanowny Panie Premierze,
w imieniu społeczności obywateli posiadających kredyty mieszkaniowe oraz starających się o takie kredyty prosimy o spotkanie z Panem celem przedstawienia potrzeb oraz stanowiska naszej grupy społecznej. Ufamy, że efektem spotkania będzie przekazanie bezpośrednio postulatów konsumentów rynku finansowego w obszarze kredytów mieszkaniowych.
Polacy ponoszą obecnie najwyższe koszty kredytów mieszkaniowych w całej Europie. Płacimy wyższe odsetki nie tylko od Niemców, Francuzów czy Hiszpanów, ale także od obywateli państw naszego regionu – od Czechów, Słowaków czy Bułgarów[1]. Przyczyną nie jest tylko i wyłącznie polska waluta i związane z nią ryzyko dla rynków finansowych, ale także niewłaściwa konstrukcja produktów bankowych, brak realnej konkurencji na rynku produktów bankowych i zaniedbania ze strony finansowego nadzoru nad bankami.
Biorąc pod uwagę okres ubiegłych kilkunastu lat konsekwencją niewłaściwego nadzoru nad rynkiem bankowym stały się dziesiątki tysięcy pozwów wobec nieuczciwych instytucji finansowych. Obecnie, największym bieżącym problemem w relacjach między konsumentami rynku finansowego, a bankami w Polsce są kredyty oparte o niezgodną z prawem unijnym, nierynkową i oderwaną od rzeczywistych kosztów finansowania stawkę WIBOR. Dodatkowo, pogorszeniu uległa sytuacja potencjalnych kredytobiorców wskutek de facto likwidacji przez Komisję Nadzoru Finansowego wskaźnika WKF, konkurencyjnego do WIBOR[2]. W tych właśnie sprawach chcemy przedstawić nasze stanowisko, które jest dalece odmienne od stanowiska sektora bankowego negującego problem i lekceważącego jego konsekwencje.
Spotkanie z Panem Premierem pozwoli środowisku konsumenckiemu wyjaśnić najważniejsze aspekty sporu prawnego wokół WIBOR i umożliwi przekazanie stanowiska organizacji konsumenckich. Nie do zaakceptowania jest sytuacja, w której sektor bankowy wykorzystując niezgodność z dyrektywą BMR wskaźnika WIBOR uzyskuje najwyższe wyniki w historii i jednocześnie lobbuje za likwidacją wakacji kredytowych, które stanowiły jedyną realną ulgę w kosztach polskich rodzin spłacających najdroższe w Europie raty kredytów mieszkaniowych.
W naszym odczuciu, konieczne jest przywrócenie równowagi w relacjach między władzą ustawodawczą i wykonawczą z jednej strony, a obywatelami i konsumentami z drugiej strony, w obszarze kształtowania prawa. W przeszłości, niejednokrotnie dochodziło do sytuacji, w której reprezentujące banki organizacje lobbingowe zyskiwały znaczącą przewagę w dostępie do gremiów kształtujących prawo. Taka sytuacja miała miejsce chociażby przypadku zmian legislacyjnych dotyczących rozwiązania problemu nieuczciwych kredytów „frankowych”. W tym przypadku, wskutek lobbingu sektora bankowego oraz działań Komisji Nadzoru Finansowego nie udało się na czas uchwalić rozwiązań ustawowych przywracających równowagę między bankami, a konsumentami. Efektem było rozwiązanie tego problemu dopiero w sądach na gruncie prawa europejskiego, a koszty udanego lobbingu banków ponieśli w pierwszej kolejności konsumenci i całe społeczeństwo, a następnie sektor bankowy, który finalnie i tak musiał ponieść koszty prowadzonych przez banki spekulacji ubezpieczających ryzyko walutowe banków.
Zmiana rządu, która miała miejsce po wyborach 15 października 2023 roku nie przyniosła niestety jak razie spodziewanych zmian w obszarze praworządności dotyczącej bezpośrednio konsumentów rynku finansowego, gdyż lobbing banków ma wciąż nieporównanie większy wpływ na kształtowanie prawa, niż mają go organizacje konsumenckie. Przykładem są zmiany ustawy o zmianie ustawy o wsparciu kredytobiorców[3], gdzie Ministerstwo Finansów przystąpiło w trybie pilnym, jeszcze w grudniu 2023, do realizacji postulatów zgłoszonych przez banki.
Podsumowując, oczekujemy dialogu dla dobra polskich konsumentów i gospodarki oraz pozytywnego przyjęcia naszej propozycji spotkania z Panem, Panie premierze a także z podległymi Panu osobie urzędnikami ministerstw odpowiedzialnych za opiniowanie oraz tworzenie prawa w Polsce.
Z wyrazami szacunku,
Arkadiusz Szcześniak
Prezes Stowarzyszenia
Stop Bankowemu Bezprawiu
[1] Oprocentowanie kredytów hipotecznych w Europie 2024. Jak Polska wypada na tle innych krajów? https://www.totalmoney.pl/artykuly/oprocentowanie-kredytow-hipotecznych-w-europie
[2] Taki problem ma tylko Polska. Tomasz Mironczuk: “Polityka nadzorcza nam nie sprzyjała” https://forsal.pl/biznes/bankowosc/artykul-prasowy/9350264,taki-problem-ma-tylko-polska-tomasz-mironczuk-polityka-nadzorcza-na.html
[3] Uwagi Stowarzyszenia SBB do projektu ustawy o zmianie ustawy o wsparciu kredytobiorców – Zmiany w prawie na potrzeby lobby bankowego https://www.bankowebezprawie.pl/uwagi-stowarzyszenia-sbb-do-projektu-ustawy-o-zmianie-ustawy-o-wsparciu-kredytobiorcow/