Dyrektywa_1

Dyrektywa Rady 93/13/EWG
z dnia 5 kwietnia 1993 r.
w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich

Pełna Treść Dyrektywy

Sprostowanie do Dyrektywy

 

 Główne założenia:

  • Umowy powinny być sporządzane prostym i zrozumiałym językiem, a konsument powinien mieć faktycznie możliwość zapoznania się ze wszystkimi warunkami umowy, a wszelkie wątpliwości powinny być interpretowane na jego korzyść;
  • Państwa Członkowskie powinny zapewnić, aby nieuczciwe warunki nie były zamieszczane w umowach zawieranych przez sprzedawców lub dostawców z konsumentami oraz, jeżeli jednak takie warunki zostają w nich zawarte, aby nie były one wiążące dla konsumenta, oraz zagwarantować, żeby umowa obowiązywała strony zgodnie z zawartymi w niej postanowieniami, pod warunkiem że po wyłączeniu z umowy nieuczciwych warunków może ona nadal obowiązywać;
  • Sądy i organy administracyjne Państw Członkowskich muszą mieć do swojej dyspozycji stosowne i skuteczne środki zapobiegające stałemu stosowaniu nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich,

Artykuł 3

  1. Warunki umowy, które nie były indywidualnie negocjowane, mogą być uznane za nieuczciwe, jeśli stoją w sprzeczności z wymogami dobrej wiary, powodują znaczącą nierównowagę wynikających z umowy, praw i obowiązków stron ze szkodą dla konsumenta.

Artykuł 5

W przypadku umów, w których wszystkie lub niektóre z przedstawianych konsumentowi warunków wyrażone są na piśmie, warunki te muszą zawsze być sporządzone prostym i zrozumiałym językiem. Wszelkie wątpliwości co do treści warunku należy interpretować na korzyść konsumenta. Powyższa zasada interpretacji nie ma zastosowania w kontekście procedury ustanowionej w art. 7 ust. 2.

Artykuł 7

  1. Zarówno w interesie konsumentów, jak i konkurentów Państwa Członkowskie zapewnią stosowne i skuteczne środki mające na celu zapobieganie stałemu stosowaniu nieuczciwych warunków w umowach zawieranych przez sprzedawców i dostawców z konsumentami.

 

O co dokładnie chodzi z Dyrektywą 93/13?

Dyrektywa 93/13 to akt prawny Unii Europejskie dotyczący nieuczciwych zapisów w umowach zawieranych przez przedsiębiorców z konsumentami

“Celem dyrektywy 93/13 jest zbliżenie przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich odnoszących się do nieuczciwych warunków umownych w umowach zawieranych pomiędzy sprzedawcą lub dostawcą a konsumentem. Na mocy prawa krajowego nieuczciwe warunki w umowach zawieranych przez sprzedawców lub dostawców z konsumentami nie będą wiążące dla konsumenta, a umowa w pozostałej części będzie nadal obowiązywała strony, jeżeli jest to możliwe po wyłączeniu z niej nieuczciwych warunków. Powyższa zasada jest określona w artykule 6 ust. 1 dyrektywy. Istotne jest również to, iż w celu zapewnienia wyższego stopnia ochrony konsumenta państwa członkowskie mogą przyjąć lub utrzymać bardziej rygorystyczne przepisy prawne zgodne z traktatem w dziedzinie objętej niniejszą dyrektywą (art. 8).”

Dokument „Dyrektywa 93/13” zrobił furorę zwłaszcza wśród kredytobiorców tzw. „frankowych”, a to dlatego, że zdecydowana większość tych umów kredytowych zawiera zapisy nieuczciwe.

Nieuczciwością wg dyrektywy jest BRAK rzetelnego poinformowania konsumenta o sprzedawanym produkcie, brak pełnych informacji o wszelkich ryzykach związanych z zawarciem umowy zwłaszcza  informacje, które pozwolą konsumentowi ocenić ekonomiczne skutki zawarcia umowy.

Kolejnymi wręcz podręcznikowymi złamaniami dyrektywy są zapisy w umowach, które pozwalają bankom na jednostronne ustalanie zobowiązania „frankowców”.

Dyrektywa 93/13 do tego stopnia zainteresowała konsumentów w Polsce, że postanowili oni sprawdzić poprawność jej tłumaczeń z podstawowych języków UE  – angielski, francuski, niemiecki na język polski oraz jej implementację do polskiego prawa.

Okazało się, że tłumaczenia są błędne, tzn. mniej korzystne niż wynika to z oryginalnych dokumentów unijnych.

Kredytobiorcy “frankowi” masowo zaczęli składać skargi na błędne tłumaczenie i w roku 2016 ukazało się sprostowanie tłumaczenia dyrektywy (szczegóły pod linkiem): https://finanse.uokik.gov.pl/chf/kalendarium/sprostowanie-dyrektywy-w-sprawie-nieuczciwych-warunkow-w-umowach-konsumenckich

Następnym etapem było sprawdzenie implementacji dyrektywy (Artykuł 3 punkt 1 Dyrektywy 93/13/EWG) do polskiego Kodeksu Cywilnego (Artykuł 385¹ § 1)

Artykuł 385¹ § 1 Kodeksu cywilnego stanowi, iż niedozwolonym postanowieniem umownym jest taki zapis umowy, który nie został uzgodniony z konsumentem indywidualnie, a dodatkowo kształtuje jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy.

Niestety implementacja jest mniej korzystna niż wynika to z zapisów dyrektywy. Zapis w dyrektywie mówi o dysproporcji praw i obowiązków ze szkodą dla konsumenta, natomiast w KC mamy rażące naruszenie interesów. To zupełnie dwa różne terminy,  które mają wpływ na ocenę zapisów umowy oraz często na końcowy wyrok.
Więcej na ten temat: https://www.bankowebezprawie.pl/slowo-dyrektywa/

Temat badania abuzywności zapisów stał się również przedmiotem zagadnienia prawnego Sądu Najwyższego na wniosek Rzecznika Finansowego (III CZP 29/17). Sąd Najwyższy zauważył powyższe nieścisłości i dość konkretnie udzielił odpowiedzi na wątpliwości związane z momentem badania abuzywności oraz kiedy dany zapis można uznać za nieuczciwy.

“(…) Należy przede wszystkim zwrócić uwagę na wiążące wskazówki wynikające z prawa unijnego, a zwłaszcza z art. 3 ust. 1 i art. 4 ust. 1 dyrektywy 93/13. Z uwzględnieniem obcych wersji językowych należy wskazać – ujmując rzecz precyzyjniej niż uczyniono to w oficjalnym polskim tłumaczeniu – że w myśl art. 3 ust. 1 postanowienie umowne, które nie było indywidualnie negocjowane, jest nieuczciwe (niedozwolone, abuzywne), jeżeli sprzecznie z wymaganiami dobrej 11 wiary powoduje znaczącą (istotną) nierównowagę praw i obowiązków stron wynikających z umowy, na niekorzyść konsumenta. Z kolei art. 4 ust. 1 dyrektywy przewiduje obecnie – po sprostowaniu pierwotnej wersji polskiej, opartej na rażąco wadliwym tłumaczeniu – że „Nie naruszając przepisów art. 7, nieuczciwy charakter warunków umowy jest określany z uwzględnieniem rodzaju towarów lub usług, których umowa dotyczy i z odniesieniem, w momencie zawarcia umowy, do wszelkich okoliczności związanych z zawarciem umowy oraz do innych warunków tej umowy lub innej umowy, od której ta jest zależna”. Z art. 4 ust. 1 wynika zatem jednoznacznie, że „odniesienie do” chwili zawarcia umowy jest miarodajne dla oceny nieuczciwego (abuzywnego) charakteru postanowienia w ogólności, a więc – jak wynika z art. 3 ust. 1 dyrektywy – zarówno przesłanki sprzeczności z wymaganiami dobrej wiary, jak i przesłanki znaczącej nierównowagi praw i obowiązków na niekorzyść konsumenta. Wynika stąd sugestia, że okoliczności powstałe po zawarciu umowy w ogóle nie mogą mieć znaczenia dla oceny nieuczciwego charakteru postanowienia.”

http://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/Orzeczenia3/III%20CZP%2029-17.pdf

Wobec powyższego środowisko “frankowiczów” apeluje do Sędziów RP – stosujecie Prawo UE, jego wykładnie wskazaną w orzeczeniach Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

POGLĄDY TRYBUNAŁU SPRAWIEDLIWOŚCI UE

SPRAWY DOTYCZĄCE KREDYTÓW FRANKOWYCH

 WYROK C-26/13 (Aprad Kasler) z 2014-04-30
zastąpienie przez sąd nieuczciwego warunku umownego jest możliwe tylko wtedy, gdy (i) umowie grozi nieważność, oraz (ii) istnieje dyspozytywny przepis ustawy, którego zastosowanie będzie BARDZIEJ KORZYSTNE DLA KONSUMENTA niż nieważność całej umowy
http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=151524&pageIndex=0&doclang=PL&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=1305384

WYROK C-618/10 (Banco Espaniol de Credito) z 2012-06-14
niedopuszczalne jest stosowanie przez sąd przepisu prawa krajowego, który  umożliwia zastąpienie nieuczciwego warunku umowy poprzez zmianę tego warunku w oparciu o przepis kodeksu cywilnego takie jak art. 56 polskiego k.c.
http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=123843&pageIndex=0&doclang=pl&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=99578

– WYROK  połączone C‑154/15, C‑307/15 i C‑308/15
Art. 6 ust.1 dyr. 93/13  sprzeciwia się on orzecznictwu krajowemu ograniczającemu w czasie skutki restytucyjne związane ze

stwierdzeniem nieuczciwego charakteru – w rozumieniu art. 3 ust. 1 tej dyrektywy – warunku znajdującego się w umowie zawartej

z konsumentem przez przedsiębiorcę jedynie do kwot nienależnie zapłaconych na podstawie takiego warunku po ogłoszeniu orzeczenia, w którym sąd stwierdził ów nieuczciwy charakter.
http://curia.europa.eu/juris/document/document_print.jsf?docid=186483&text=&doclang=PL&pageIndex=0&cid=242450

WYROK C-186/16 (Andriciuc) z 2017-09-20
brak przedstawienia pełnej informacji przez bank o możliwych skutkach ekonomicznych oznacza nieuczciwość warunku walutowego
http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=194645&pageIndex=0&doclang=PL&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=97233

POSTANOWIENIE C-126/17 (ERSTE Bank Hungary) z 2018-02-22
brak określenia w umowie przejrzystej, jednoznacznej metody oraz kursu wymiany walut na potrzeby obliczenia początkowego salda kredytu w CHF nie daje możliwości konsumentowi do oceny skutków ekonomicznych umowy
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/pl/TXT/PDF/?uri=uriserv%3AOJ.C_.2018.142.01.0017.01.POL

WYROK C-51/18 (OTP Bank Węgry) z 2018-09-20
wprowadzenie: państwowe ustawy o pełnym zwrocie spreadów (tj. stosowaniu od początku w umowach kursu średniego banku narodowego) oraz ustawy o przewalutowaniu kredytów NIE ZWALNIA SĄDÓW Z OBOWIĄZKU OCENY, czy w chwili zawarcia warunek walutowy w całości był uczciwy.

brak przedstawienia pełnej informacji przez bank o możliwych skutkach ekonomicznych oznacza nieuczciwość całego warunku walutowego
http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=205931&pageIndex=0&doclang=pl&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=94573

SPRAWY DOTYCZĄCE NAKAZÓW ZAPŁATY

WYROK  TSUE C-448/17 (EOS KSI Slovensko s. r. o.)  z 2018-09-20 r.
nakaz zapłaty wydany przez referendarza sądowego jest sprzeczny z dyrektywą 93/13.
Przed wydaniem nakazu Sędzia ma obowiązek z urzędu zbadać uczciwość zapisów umowy na podstawie której nakaz zapłaty miałby być wydany.
http://curia.europa.eu/juris/document/document_print.jsf?doclang=PL&text=&pageIndex=0&part=1&mode=lst&docid=205930&occ=first&dir=&cid=1560671

WYROK C-176/17 (PROFI CREDIT POLSKA) Z 2018-09-13
przepisy polskiego k.p.c. o postępowaniu nakazowym z weksla w przypadku sprawy konsumenckiej są sprzeczne z Dyrektywą93/13
http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=205674&pageIndex=0&doclang=PL&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=1304911

POSTANOWIENIE C-632/17 (PKO BANK POLSKI S.A.) Z 2018-11-28
przepisy polskiego k.p.c. w zakresie wydawania nakazów zapłaty na podstawie wyciągów z ksiąg bankowych w przypadku sprawy konsumenckiej są sprzeczne z Dyrektywą 93/13
http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?docid=208541&mode=req&pageIndex=4&dir&occ=first&part=1&text=polska&doclang=PL&cid=577955

 

POLSKIE POSTĘPOWANIE PRZED TSUE W SPRAWIE POLSKIEGO KREDYTU „FRANKOWEGO”

2018-02-2018 Sąd Okręgowy w Warszawie (sygn. XXV C 1255/17) wysłał pytanie dotyczące polskiej sprawy kredytu „frankowego”, sprawa zarejestrowana przez Trybunał Sprawiedliwości UE pod sygn. C-260/18; istota pytania sprowadza się do tego, czy w przypadku eliminacji z umowy postanowień o zastosowaniu kursów bankowych na potrzeby rozliczenia umowy kredytu „frankowego”, możliwe jest zastosowanie innych kursów walut (mimo braku upoważnienia w ustawowych przepisach dyspozytywnych),
https://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/154505000007503_XXV_C_001255_2017_Uz_2018-02-26_002

2018-08-21 Rzeczpospolita Polska przedłożyła w TSUE uwagi do sprawy C-260/18, stwierdzając, że NIE MA MOŻLIWOŚCI UZUPEŁNIANIA LUK po wyeliminowaniu nieuczciwego warunku umownego
https://drive.google.com/open?id=1sXYtYNY4M1ubozET3eD9qFuKWPgvM59U

 

BRAK MOŻLIWOŚCI WZNOWIENIA POSTĘPOWANIA NA GRUNCIE POLSKIEGO k.p.c. PO WYROKU TSUE

  • przepisy postępowania przed sądami administracyjnymi przewidują wznowienie postępowania po wydaniu wyroku przez TK i TSUE (art. 272 p.p.s.a.),
  • przepisy postępowania przed sądami cywilnymi przewidują wznowienie postępowania po wydaniu wyroku przez TK, ale NIE PRZEWIDUJĄ wznowienia postępowania po wyroku TSUE (art. 401(1) k.p.c.),
  • część sądów zawiesza postępowania, czekając na wyrok TSUE w sprawie C-260/18,
  • niestety część sądów wydaje wyroki, które są sprzeczne z Dyrektywą 93/13 i sprzeczne z poglądami TSUE,
  • wobec braku możliwości wznowienia postępowania sądowego po orzeczeniu TSUE, wydawanie przez sądy w II instancji wyroków, które są sprzeczne z Dyrektywą 93/13 i są niekorzystne dla konsumentów, bez wstrzymania się do czasu rozstrzygnięcia przez TSUE, tworzy NIEODWRACALNE SKUTKI PRAWNE.

Sądy II instancji powinny wstrzymać się z orzekaniem do czasu wydania przez TSUE wyroku w sprawie C-260/18.

Pełna Treść Dyrektywy https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/HTML/?uri=CELEX:31993L0013&from=PL

Sprostowanie do Dyrektywy https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A31993L0013R%2803%29